Краткая история Беларусі za apošnija 1000 hod

Краткая история Беларуси за последнюю 1000 лет

Термины. Список [ А-Я ]

Черная бижутерия
жалобная біжутэрыя, czarna bizuteria patriotyczna

Чорная біжутэрыя — трывалая плыня аздабленьня штодзенных рэчаў у памяць аб ахвярах і надзеях Паўстаньня 1863 року. "Чорная" — бо паводле легенды, золата і срэбра пайшлі на падтрымку паўстанцаў. Яна пратрывала нават да пачатку XX ст. Жыхары царства Польскага (захаваўшага рэшткі самастойнасьці) і гаротнага Северо-Западного края не страчвалі надзею на аднаўленьне сваей краіны.

Чорнай была не толькі біжутэрыя. "Lecz gdy do grobu Polska wstapila, Jeden mi tylko przystoi stroj: Czarna sukienka!" — знакаміты твор Konstanty Gaszynski (1832) набыў новае жыцьце. Чорны жалобны штодзенны строй таксама быў часткай грамадзянскага супраціву.

В качестве символов использовался не только герб Речи Посполитой Трех народов — добрага зачыну, што не спраўдзіўся ў 1658 року (замест яго пасьля Переяславской Рады атрымаўся Крывавы Патоп 1654—67).
Якорь, череп, лануцгі, косы, сердце, знаковые аббревиатуры — можна азнаеміцца праз артыкул ад Muzeum Niepodleglosci w Warszawie альбо на старонцы сайту Muzeum Historii Polski

Власти арестовывали за фото с "запрещенной символикой" (была проведена даже ревизия всех фото-ателье), женщинам разрешалось носить траур только со специального разрешения чиновников, мужчинам ўвогуле забаранялася апранацца ў чорнае. “Шляпа должна быть цветной, а черная шляпа должна быть украшена цветами или цветными, но ни в коем случае не белыми лентами"(с)
У адказ месьцічы маглі абліць купарвасам чалавека ў неадпаведна сьвяточнай вопратцы.

Традыцыйныя шляхецкія строі были запрещены. Стаўленьне да гэтай забароны добра відаць на вядомым фотаздымку Сымона Шыдлоўскага (Віцебскага харунжага) з харугвай і паплечнікамі.

Эва Коженёвская, мать Джозефа Конрада, писала об атмосфере на улицах тагачаснага Житомира:
"Траур настолько всеобъемлющ, что цветных платьев почти не видно. Маленький Конрад все еще одет в три наших любимых цвета [цвета Французской революции]; но у него есть траурное платье, и в другом виде я его в костел не вожу».
* Дж. Конрад — английский писатель родом из-под Бердичева. Его роман экранизировал Альфред Хичкок в фильме "Саботаж".

"Траур оказался прекрасным пиар-ходом, благодаря которому о событиях в Польше узнали за границей. В Испании черные бусины начали называть «польскими слезами»."(с) culture.pl

"Все гениальные поэты проповедовали воскресение национальное и государственное (одно от другого не отделялось), но разнились относительно срока этого события. Одни ожидали его в скором времени при содействии какого-нибудьь европейского катаклизма; другие откладывали его на полвека или на век, а наконец некоторые отодвигали его в даль времен неопределенную"(с)
В.Д. Спасович, минский адвокат, прототип Фетюковича в "Братьях Карамазовых".

Чорная біжтэрыя найноўшага часу Чорная біжтэрыя найноўшага часу

Зыходнік "Pachnie cabor" (вектар і psd) можна спампаваць тут. Вектарныя выявы Пагоні 1432 і 1575 рокаў можна знайсьці тут.

Не бядуй мой брат, не сумуй, пахрусці сухпаем.
Капелан на дарожку налье нам з табой кагору.
Сцяганосец, махні сцягамі. мы выступаем.
Гэтым разам куды далей, чым за наш узгорак.

Не сумуй па палях, касінер, і са мной пагутар.
Ты засеяў смутак, пажаўшы нуду і гора.
Хутаранін, у апошні раз паглядзі на хутар.
Гараджанін, у апошні раз паглядзі на горад.

Усё адно нам прасцей састарыцца, чым змяніцца,
Дык давай, мой брат, не блытацца ў эпілогах.
Гэй, званар, у апошні раз на сваю званіцу
Паглядзі. Зірні і запомні яе ў аблоках.

Хай звіняць табе звыкла ўзбочынамі ігрушы
І хай вішні чырвонымі кроплямі б'юцца ў травы.
Палюбі гэты дзень. І скажы, што мы мусім рушыць.
Палюбі гэты дзень і тады скажы, што я правы.

Хай званіцу тваю пакрысе да зямлі прытуліць.
І наш шлях пратаптаны закрые сабой асока.
Гэй, дзіцятка.Глядзі на сваю матулю.
Паглядзі, зірні. Ты запомніш яе высокай.

Ст. Карпаў

"Не надо было этого делать! Зачем вы пошли? У вас не было никаких шансов! Стало только хуже! Надо было эволюционировать"(с) — пасьля здушэньня Паўстаньня было шмат мысліўцаў, гадуючых гэтую тэзу. Через 60 лет нашлсь люди, которые поверили в эти слова. Многотысячные армии разных "сибирских республик" после краха империи в 1914-22 попытались эволюционировать вместе с большевиками. Теперь их места обитания называются "депрессивные регионы".





culture.pl/ru/article/chernyy-protest-1861
budzma.by/news/zhalobnaja-bijuterija.html
muzhp.pl/pl/c/1016/bizuteria-patriotyczna
muzeumjaslo.pl/w-155-rocznice-powstania-styczniowego/
nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/powstanie-styczniowe-150-rocznica/aktualnosci/bizuteria-patriotyczna
sklep.muzeumwarszawy.pl/pl/p/Polska-Bizuteria-Patriotyczna-i-pamiatki-historyczne/1232

Ликбез: гісторыя Беларусі. Кратко. Інтэрактыўна. Як мае быць. Must have.

Since 2014