Краткая история Беларусі za apošnija 1000 hod
"Хай увесь беларускі народ і ўсё беларускае грамадзянства цьвёрда верыць, што паміж імі і каталіцкім Касьцёлам у справе адраджэньня беларускай народнасьці
і дзяржаўнасьці прынцыповых нязгодаў няма і быць ня можа"
Вінцэнт Гадлеўскі "Незалежнасць Беларусі і Каталіцкі Касцёл", 1921 г.
Винцент Годлевский (16 ноября 1888 - 24 декабря 1942) — католический священник, руководитель националистического белорусского подполья в годы немецкой оккупации, идеолог белорусской национальной идеи. Один из крупнейших деятелей Западной Белоруссии в 1930-х гг.
Родился в деревне Щуричи Волковысского уезда. Скончыў Віленскую каталіцкую духоўную семінарыю (1912) і Пецярбургскую каталіцкую духоўную акадэмію (1916). Пасвячоны ў святары ў 1914.
Пастырскую дзейнасць распачаў у 1916. Служыў вікарыем пры кафедральным касцёле ў Менску. Пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917 г. прымаў удзел у дзейнасці беларускіх культурна-адраджэнскіх, рэлігійных і палітычных арганізацый.
У сакавіку 1917 абраны ў Беларускі нацыянальны камітэт, удзельнік Усебеларускага з'езда 1917 (будынак, у якім праходзіў кангрэс быў акружаны бальшавіцкімі атрадамі, а дэлегаты былі разагнаныя). Пасля абвяшчэння БНР уваходзіў у склад яе Рады, працаваў ў камісіі па бежанскіх справах пры Радзе БНР.
Адзін з заснавальнікаў і лідараў Беларускай хрысціянскай дэмакратыі, рэдагаваў газету "Крыніца". Выкладаў у Нясвіжскай беларускай семінарыі. На пачатку 1920-х гадоў пераехаў на Віленшчыну. У 1925 і 1927 арыштаваны польскімі ўладамі за нацыяналістычную дзйнасьць, у 1927 асуджаны на 2 гады турмы.
1939 после раздела Польши между Германией и СССР жил в Вильно, занимался переводом на белорусский язык Библии и Нового Завета. Был инициатором создания Белорусского национального фронта, также издавал газету "Беларускі Фронт".
С началом Второй мировой войны занимался образовательной деятельностью на должности главного школьного инспектора. Возможность свободно передвигаться по оккупированной Беларуси использовал для создания белорусского национального сопротивления немецким и советским войскам.
Являлся неофициальным руководителем Белорусской независимой партии (БНП). Был одним из лидеров Беларускай Народнай Самапомачы. Гадлеўскі разам з Янам Станкевічам (заснавальнікам Вялікалітоўскага фонду імя Л. Сапегі) спрабаваў наладзіць у Беларусі культурна-асветную працу. Его ближайшим помощником был Франтишек Олехнович — "бацька навейшай беларускай драматургіі".
[ Беларуская народная самапомач (БНС) — грамадская нацыянальная арганізацыя, якая дзейнічала ва ўмовах нацысцкай акупацыі ў Генеральнай акрузе «Беларусь». Арганізацыя мусіла пераняць усе функцыі Чырвонага Крыжа ]
В 1942 году за сопротивление политике угона населения в Германию был арестован.
Расстрелян в Тростенце 24 декабря 1942.
"Нацыянальная ідэя лучыць усіх сяброў нацыі, і тых, што жывуць за граніцамі, і тых, што разьдзелены акіянамі, і тых, што разьдзелены часам. Нацыянальная ідэя лучыць паміж сабой пакаленьні, якія ўжо адышлі, з тымі, якія маюць прыйсьці, а злучвом ёсць жывучае пакаленьне.
Сьведамы, ажыўлены нацыянальнай ідэяй беларус, скажам, у Амерыцы, з’яўляецца часткай беларускага народу, таксама як і той, што жыве на бацькаўшчыне. Таксама часткаю беларускага народу з’яўляюцца пакаленьні цяперашнія, мінулыя й будучыя.
Чалавечая адзінка толькі праз цесную сувязь з жыцьцём свайго народу, зь ягонай мовай,
зь ягонай культурай і традыцыяй можа разьвіваць свае творчыя магчымасьці"
Вінцэнт Гадлеўскі "Патрэба нацыянальнай ідэі", 1939 г.
"Гадлеўскі быў нібыта альтэр эга яшчэ аднаго славутага дзеяча-святара, Адама Станкевіча. Яны разам стваралі Беларускую хрысціянскую дэмакратыю ў 1920-я." https://nn.by/?c=ar&i=205431
http://www.open.by/country/16074
http://www.jivebelarus.net/history/faces/priest-vincent-hadleuski-philosophic-bases-of-belarusian-idea.html
inbelhist.org/?p=4737
Ликбез: гісторыя Беларусі. Кратко. Інтэрактыўна. Як мае быць. Must have.
Since 2014
