Краткая история Беларусі za apošnija 1000 hod

Краткая история Беларуси за последнюю 1000 лет

Асобы. Список [ А-Я ]

Иван Луцкевич
культуртрегер Беларуси

Иван Луцкевич

Иван Луцкевич

Иван Иванович Луцкевич (9 июня 1881-20 августа 1919) — известный белорусский деятель, археолог, брат Антона Луцкевича.

Браты Луцкевиiчы паходзілi з дробнай шляхты i былі бачнымі дзеячамі віленскага масонства, заснавальнікамі ложы "Лучнасць" ("Адзінства"), выдаўцамі газеты "Наша Ніва", заснавальнiкамi Беларускага музея ў Вільні.

Вучыўся на юрыдычным факультэце Пецярбургскага ўніверсітэта; у Маскоўскім археалагічным інстытуце. За сваю палітычную дзейнасць у 1903 трапіў у турму. У 1904-1905 працягваў вучобу ў Венскім універсітэце.

У 1903 быў адным з заснавальнікаў Беларускай Сацыялістычнай Грамады (БСГ). Прымаў актыўны ўдзел у падзеях 1905 у Мінску. Пад пагрозай арышту выехаў у пачатку 1906 у Вільню, дзе да 1908 знаходзіўся на нелегальным становішчы.

Ініцыятар стварэння ў Вільні многіх беларускіх арганізацый і выданняў, у тым ліку
— газет "Наша доля" і "Наша ніва",
— выдавецтва "Наша хата" (1908),
— Беларускага выдавецкага таварыства (1913),
— Беларускага народнага камітэта (1915-18),
— першых беларускіх школ на Віленшчыне, Гродзеншчыне, Беласточчыне (1916),
— настаўніцкіх курсаў, Віленскай беларускай гімназіі (1919),
— Беларускага навуковага таварытвава (1918).

Разам з А. Луцкевічам, В. Ластоўскім і інш. Іван Луцкевіч распрацоўваў пытанні дзяржаўнага самавызначэння Беларусі — ад канцэпцыі краёвай аўтаноміі, аднаўлення на канфедэратыўнай аснове дзяржаўнай уніі Беларусі і Літвы (1906—18) да абвяшчэння незалежнай Беларускай Народнай Рэспублікі ў яе этнаграфічных межах.

Лічыў дэнацыяналізуючай у адносінах да беларусаў ролю рэлігійна-царкоўных праваслаўных і каталіцкіх структур — праваднікоў інтарэсаў Расіі і Польшчы. Выступаў за аднаўленне на Беларусі царкоўнай уніі дзеля паяднання рэлігійнага і грамадскага руха адраджэньня дзяржаўнасьцi.

Збіральнік і даследчык беларускіх старажытнасцей. Яго асабістая калекцыя стала асновай Беларускага музея ў Вільні.

Коллекция отличалась богатством собрания монет и древних печатей — в том числе Всеслава Чародея и Миндовга. В коллекции рукописей и старопечатных книг сберегался Статут ВКЛ, «Библия» Скорины, «Мужыцкая прауда» Калиновского. Библиотека насчитывала около 15 тысяч томов.

Беларускае навуковае таварыства надало музэю імя заснавальніка. Першым кiраўнiком музэя быў брат Iвана Луцкевiча — Антон.




Ликбез: гісторыя Беларусі. Кратко. Інтэрактыўна. Як мае быць. Must have.

Since 2014